Bà Đầm Xòe
Phạm Thành
Phải ngậm ngùi mà hét lên, “cách mạng tài thật”. Việc làm của cách mạng diễn ra cách nay đã 60 năm, thế mà người ta vẫn còn sợ. Đối với cách mạng, cốt là “cách cái mạng” – như cụ Hồ nói – thì đường lối này đã thành công mỹ mãm quá rồi? Ở đây, cái mạng của cụ Đ. tuy chưa “cách” được nhưng đã để lại nỗi sợ hãi suốt đời, thì cũng coi như là đã “cách” được rồi. Các vị lãnh đạo hôm nay, liệu có hãnh diện và sung sướng trước nỗi sợ này không nhỉ?
Cụ Trịnh Đ. (tôi giấu tên) năm nay đã 97 tuổi, người Thiệu Giang, phủ Thiệu Hoá, là một trong những người hoạt động đánh Pháp, đuổi Nhật, đánh Phong kiến thời trước năm 1945. Cụ là anh em bên ngoại nhà tôi, có anh, lúc ấy là Phó Chủ tịch Ủy ban Hành chính Kháng chiến phủ Yên Định.
Năm 1951, quê cụ thực hiện giảm tô, gia đình cụ vướng vào thành phần địa chủ. Cụ bị bắt, bị đấu tố. May mắn cụ thóat được, ly hương ra Thủ đô Hà Nội, sống cho đếm hôm nay.
Biết tin cụ vẫn còn sống, vào những ngày cuối tháng 10/2011, tôi theo chú tôi từ Sài Gòn ra, đến thăm cụ tại Phường Kim Liên, quận Đống Đa, TP Hà Nội.
Gặp nhau – mừng mừng, tủi tủi; hỏi thăm người này người kia- còn còn, mất mất. 97 tuổi mà cụ vẫn còn tỉnh táo lắm, miệng nói chưa chậm, tay viết chưa run, chữ nghiêng nghiêng, to, bay bướn, giống với hầu hết chữ viết của những người có học thời ấy.
